ارزیابی عملکرد و سودمندی کشت مخلوط ذرت و سویا

به منظور بررسی و تکمیل اطلاعات مربوط به کشت مخلوط دو هیبرید ذرت (sc 302 و sc 604) و سه رقم سویا (ویلیامز، m7 و l17) پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز واقع در کرکج، در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار و 17 تیمار انجام شد. تیمارها شامل کشت های خالص دو هیبرید ذرت در تراکم 8 بوته در متر مربع، سه رقم سویا در تراکم 60 بوته در متر مربع و دو ترکیب کشت مخلوط از ارقام ذرت و سویا(c1: ترکیب 3/5 بوته ذرت با 42 بوته سویا در متر مربع) و (c2: ترکیب 8 بوته ذرت با 25 بوته سویا در متر مربع) بود. تجزیه های آماری شامل تجزیه واریانس به صورت بلوک های کامل تصادفی و فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی انجام گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که هیبرید 604 ذرت از ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، طول بلال، قطر بلال، تعداد ردیف دانه در بلال، وزن صد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت بالاتری نسبت به هیبرید 302 ذرت در کشت های خالص و مخلوط برخوردار بود. همچنین ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، درصد روغن دانه، وزن صد دانه و عملکرد دانه ارقام ویلیامز و l17 سویا در تیمارهای کشت مخلوط نسبت به رقم m7 سویا بیشتر بود. در کشت های خالص ارقام سویا رقم m7 از عملکرد بیولوژیک، درصد پروتئین و عملکرد دانه بالاتری نسبت به ارقام ویلیامز و l17 برخوردار بود. عملکرد دانه ارقام سویا در تیمارهای کشت مخلوط با هیبرید 302 ذرت نسبت به تیمارهای کشت مخلوط با هیبرید 604 بیشتر بود. همچنین بیشترین مقدار عملکرد دانه ارقام ذرت در کشت مخلوط با رقم l17 سویا به دست آمد. ارزیابی تیمارهای مختلف کشت مخلوط نشان داد که تیمارهای کشت مخلوط برخوردار از هیبرید 302 ذرت با رقم ویلیامز سویا در ترکیب c1 از بیشترین عملکرد نسبی جزء سویا (1/1ryb=)، نسبت برابری زمین ساده (87/1ler=) و مجموع ارزش نسبی (63/1rvt=) برخوردار بود. همچنین بیشترین مقدار نسبت برابری زمین ساده (56/1ler=) و مجموع ارزش نسبی(45/1rvt=) در تیمارهای کشت مخلوط برخوردار از هیبرید 604 ذرت، با رقم l17 سویا در ترکیب c1 به دست آمد. با توجه به توان عملکرد بالای هیبرید 604 نسبت به هیبرید 302، تیمار کشت مخلوط هیبرید 604 با رقم l17 سویا در ترکیب c1 به عنوان سودمندترین تیمار کشت مخلوط برای منطقه شناخته شد.